Γενικά

Η Τοπική Κοινότητα Σιβίστας, ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Απεραντίων και αποτελεί από το 2010 Τοπική Κοινότητα του Καλλικρατικού Δήμου Αγράφων. Στην Τ.Κ. Σιβίστας συμπεριλαμβάνονται και οι οικισμοί: Πρατοβούνι και Χρύσοβα. Έχει σύμφωνα με την απογραφή του 2011, 74 μόνιμους κατοίκους και βρίσκεται στη Δυτική Ευρυτανία.

Πρόσβαση

Για να φτάσετε στη Σιβίστα από Αθήνα ακολουθείτε την εξής διαδρομή 380 χλμ: Διανύοντας την εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας, μέσω Μακρακώμης φτάνουμε στο Καρπενήσι. Και στην συνέχεια ακολουθώντας την διαδρομή προς τα χωριά Κερασοχώρι – Βούλπη – Βελαώρα φτάνουμε στην Σιβίστα.
Για να φτάσετε στη Σιβίστα από το Αγρίνιο το οποίο απέχει από τη Σιβίστα 88 χλμ. , ακολουθείτε τη διαδρομή Αγρίνιο προς Αμφιλοχία, ενώ μετά την γέφυρα του Αχελώου στρίβουμε δεξιά. Στην πορεία ακολουθούμε την κατεύθυνση αριστερά προς το χωριό Μαλεσιάδαα και κατόπιν δεξιά προς το χωριό Αλευράδα. Αφού περάσουμε την γέφυρα της Τατάρνας στρίβουμε αριστερά προς το χωριό Χρύσοβα και μετά πάλι αριστερά προς το χωριό Βελαώρα. Μετά από 9 χλμ. φτάνουμε στην Σιβίστα.

Ονομασία

Εκείνο που μπορούμε να πούμε ανεπιφύλακταείναι οτι το όνομα Σιβίστα αποτελεί Σλαβικό τοπωνύμιο. Συγκεκριμένα την εποχή που αφομοιώθηκαν οι Κουτσόβλαχοι [10μ.χ.αι.] με τους ντόπιους του χωριού η ονομασία ήταν Σέβιστα, αργότερα παραφράστηκε σε Σύβιστα και εν συνεχεία σε Σιβίστα [1940] όπου υπάρχει έως σήμερα.
Για την προέλευση του όνόματος Σιβίστα έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς πολλές διαφορετικές και αντικρουόμενες απόψεις.Εκείνη η οποία θα μπορούσαμε να πούμε ότι προσεγγίζει περισσότερο την πραγματικότητα είναι η εξής: Αναλύοντας την λέξη Σιβίστα ΣΙ- ΒΙΣΤΑ θα διαπιστώσουμε οτι το β΄συνθετικό της λέξης [δηλ.ΒΙΣΤΑ], είναι λατινικής προέλευσης [vista] και μεταφράζοντας το σημαίνει: προοπτική, θέα προς ένα σημείο.
Έχοντας στο μυαλό μας αυτή την σκέψη και κοιτάζοντας την θέση στην οποία είναι κτισμένη τόσο η παλαιά “βυθισμένη” Σιβίστα όσο και η σημερινή στον οικισμό Πρατοβούνι θα διαπιστώσουμε οτι το μάτι μας ατενίζει ελεύθερο σε μεγάλο εύρος ορίζοντα.
Ο οικισμός Πρατοβούνι πήρε το όνομα του απο τον μεγάλο αριθμό προβάτων που υπήρχε παλαιώθεν στην περιοχή απο κτηνοτρόφους. [Πρατοβούνι= βουνο των προβάτων].

Ιστορικά Στοιχεία

Απο τα πολύ μακρινά χρόνια της Αρχαιότητας είχε διαμορφωθεί ένας μύθος σχετικά με την περιοχή μας. Σύμφωνα με τον μύθο αυτό στην παλαιά τοποθεσία της Σιβίστας, όπου σήμερα βρίσκεται κάτω απο τα νερά της λίμνης Κρεμαστών, υπήρχε μια μικρή πόλη που ονομάζονταν “Σεβαστούπολη ή Σιβιστούπολη”.

Απο τα ευρήματα που υφίσταντο σήμερα [εκκλησίες, τάφοι, αγγεία τα οποία σημειωτέον δεν είναι αυτούσια και δεν γνωρίζουμε πότε χρονολογούνται Κάστρο Καρόλου Α΄Τόκκου] μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι στην αρχαιότητα προυπήρχε πράγματι μια μικρή πολιτεία,χωρίς να γνωρίζουμε όμως το μέγεθος της.

Γύρω στον 10μ.χ.αι. το χωριό μας μαζί με ορισμένα άλλα μέρη εποικίστηκε από τους Βλάχους [Κουτσόβλαχους], οι οποίοι με τον καιρό συγχωνεύτηκαν με τους ντόποιους και αφομοιώθηκαν μαζί τους,αφήνοντας το τοπωνύμιο ΣΕΒΙΣΤΑ, το οποίο κατά πολλούς αποτελεί σλαβικό τοπωνύμιο.

Το 1941 ο MAX VASMER με το βιβλίο του “DIE SLAVEN IN GRIECHELAND” [=Οι Σλάβοι στην Ελλάδα] επιχειρεί μια συστηματική συγκέντρωση των Σλαβικών τοπωνυμίων. Στην Ευρυτανία καταγράφει 48 συμπεριλαμβανομένης και της Σιβίστας.

Λίγο πριν απο την πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας η Σιβίστα υπάγονταν στην επαρχία της Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Από το 1405 και εξής πολλές περιοχές της Αιτωλίας προσαρτήθηκαν στις κτίσεις του Καρόλου Α΄Τόκκου.Ετσι ολόκληρη η επαρχία πήρε το όνομα ΚΑΡΛΕΛΙ [Καρλ-ελή: χώρα του Καρόλου Τόκκου].
Λίγα χρόνια αργότερα η Σιβίστα μαζί με τα περισσότερα χωριά της τότε Απεραντίας καταχωρίστηκαν στην αφιερωτική πρόθεση 39 της Μονής Δουσίκου των Τρικάλων [αφιερωτής Μοναχή Ανθήμη] που εγγράφη επί έτους Χριστού 1530-1688.Με την πρόθεση αυτή χαρακτηρίστηκαν “Βακούφικα”και απηλλάγησαν απο το χαράτσι.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και συγκεκριμένα το 1684 στην τοποθεσία “ΠΕΡΙΣΗ” [ράχη της Σιβίστας] ο Χρήστος Βαλαωρίτης [πρόγονος του επικού ποιητή του Αρματολισμού Αριστοτέλη Βαλαωρίτη] και ο Αγγελής Σουμήλας οπλαρχηγοί και οι δυό τους,έδωσαν μάχη και πολέμησαν σθεναρά με μεγάλη δύναμη των Τούρκων που είχαν ως επικεφαλής τον Μουχτάρ Κιοπέ, χωρίς όμως να τους αποτρέψουν.

Το 1960 αποτελεί έτος ορόσημο για την Σιβίστα και τους κατοίκους της. Τότε άρχισε να κατασκευάζεται η τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών. Τα νερά του ποταμού Αχελώου, πηγή ζωής για την ευρύτερη περιοχή, σκέπαζαν σιγά-σιγά τις κατοικημένες περιοχές, τα κτήματα, τις εκκλησίες,τα σχολεία και τις περιουσίες των ανθρώπων, δίνοντας τους ως αντάλλαγμα το “πλούσιο”ηλεκτρικό ρεύμα. Το φράγμα άρχισε να κατασκευάζεται στις 11 Δεκεμβρίου 1960 απο δύο Αμερικανικές εταιρείες και ολοκληρώθηκε το 1965.

Η ζωή και η τύχη των κατοίκων του χωριού άλλαξε ριζικά. Έχοντας λάβει αποζημιώσεις απο την ΔΕΗ οι περισσότεροι μετανάστευσαν στον γειτονικό νομό Αιτωλ/νίας με πόνο ψυχής καθώς εγκατέλειψαν για πάντα την γενέτειρα τους. Εκτός από αυτούς που αναζήτησαν την τύχη τους σε άλλα μέρη, οι υπόλοιποι που παρέμειναν στον τόπο τους μετακινήθηκαν μερικά μέτρα ψηλότερα στον οικισμό Πρατοβούνι [=σημερινή Σιβίστα] και συνέχισαν εκεί την ζωή τους.

Η επικοινωνία πλέον με τα υπόλοιπα χωριά του Ορεινού Βάλτου γινόταν με φερυμπότ. Το πρώτο ονομάζονταν Δίρκη και το δεύτερο Πειρήνη, ήταν ονόματα που κατά την μυθολογία έφεραν οι δύο κόρες του Αχελώου.

Ο κάτωθι πληθυσμιακός πίνακας είναι ενδεικτικός της ερήμωσης του χωριού μετά το πέρας της κατασκευής του έργου.

ΔΗΜΟΣ ΑΠΕΡΑΝΤΙΩΝ ΕΚΤΑΣΗ 1951 1961 1971 1981 1991 2001
ΣΙΒΙΣΤΑ 33.485 635 704 251 116 132 102

Τέλος να αναφέρουμε ότι οι κάτοικοι του χωριού, τόσο στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας όσο και μετέπειτα καταπιάνονταν με κτηνοτροφικές και αγροτικές εργασίες. Ο κάμπος της Σιβίστας για εκείνη την εποχή ήταν ο μεγαλύτερος της περιοχής. Προϊόντα όπως ο καπνός, το σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, σίκαλη, άχυρο, σανός, ελιές, απαρτίζουν την γεωργική παραγωγή.

Αξιοθέατα – Μνημεία

1. Κάστρο Καρόλου Τόκου

Ο έφορος Βυζαντινων αρχαιοτήτων κ.Λάζαρος Δεριζιώτης κατά την εισήγηση του στο 2ο παγκόσμιο συνέδριο Ευρυτάνων (2005) τοποθέτησε την κατασκευή του γύρω στον 15ο αι και την απέδωσε στον Κάρολο Α΄Τόκκο της ηγεμονικής οικογένειας που είχε εγκατασταθεί στην Κεφαλλονιά από το 1357.Η περίμετρος του κάστρου είναι περίπου 80μ.και είναι κτισμένο πάνω στο νησάκι του Αϊ Νικόλα. Αυτή την στιγμή το Νότιο και χαμηλότερο τμήμα του κάστρου που αποτελείται απο τον οχυρωματικό περίβολο βρίσκεται σκεπασμένο απο τα νερά της λίμνης.

2. Εκκλησία του Αϊ Νικόλα

Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες το εκκλησάκι του Αϊ Νικόλα κτίστηκε ως αφιέρωμα στον ομώνυμο Άγιο από ντόπιους υλοτόμους κατόπιν εκπλήρωσης μιας επιθυμίας τους. Για την χρονολογία κτίσεως της δεν έχουμε ακριβή στοιχεία,αλλά εικάζεται ότι κτίστηκε από τα τέλη του 17ου έως τα μέσα του 18ου αι.

Όπως διακρίνεται απο την φωτογραφία αν και πέρασαν πολλά χρόνια απο την κατασκευή της έχει παραμείνει ανεπηρέαστη απο τα νερά τη λίμνης και την φθορά του χρόνου.
Βρίσκεται φωλιασμένη στην Ανατολική πλευρά του νησιού [Αϊ Νικόλα], όπου είναι απόκρημνη και απότομη.

3. Εκκλησία ¨Κοιμήσεως Θεοτόκου¨

Η εκκλησία αυτή χρονολογείται το 1817.Ανατολικά της εκκλησίας βρίσκεται το κοιμητήριο ενώ στον προαύλιο χώρο υπάρχει πέτρινο πηγάδι.Λίγο αργότερα από την κτίση της η εκκλησία καταστράφηκε από πυρκαγιά που ξέσπασε στο εσωτερικό του ναού,παρά ταύτα όμως αναστηλώθηκε και πριν την σκεπάσουν τα νερά της λίμνης οι κάτοικοι του χωριού συνέλεξαν τα οστά των προγόνων τους και τα μετέφεραν στο κοιμητήριο της Αγίας Μαρίνας στο Πρατοβούνι [= η σημερινή Σιβίστα όπυ βρίσκεται 560μ ψηλότερα απο την “βυθισμένη”παλαιά Σιβίστα]. Στην θέση της παλαιάς εκκλησίας δημιουργήθηκε νέα,την οποία μπορείκανείς να επισκεφτεί σήμερα λίγα μέτρα βορειοανατολικότερα.

4. Εκκλησία ¨Αγίας Μαρίνας¨

Κτίστηκε το 1904 απο τους αδελφούς [Λάμπρος και Κώστας] Παπαχρήστου στον οικισμό Πρατοβούνι.Στο ανατολικό μέρος της εκκλησίας υπάρχει το κοιμητήριο.Οι κάτοικοι του χωριού γιορτάζουν κάθε χρόνο με ευλάβεια και κατάνυξη την μνήμη της διοργανώνοντας θρησκευτική πανήγυρι.[17 ΙΟΥΛΙΟΥ].

Παπαθανάσης Απ. Γρηγόρης
Φιλόλογος – Ιστορικός

Για περισσότερες πληροφορίες , επικοινωνήστε με τον Εκπρόσωπο της Τ.Κ. Σιβίστας, κ. Σκεπετάρη Αθανάσιο – τηλ: 6976571672