Γενικά
Η Τοπική Κοινότητα Γρανίτσας είναι ένα κεφαλοχώρι του τέως δήμου Απεραντίων. Οι κάτοικοι τής αρχαίας Απεραντίας ήταν οι Απεράντιοι ή Απεραντοί και ιστορικά ανήκαν σε κάποιο από τα πολλά φύλα των Αιτωλών.
Είναι κτισμένη στην πλαγιά του λόφου Αηλιάς, τμήμα του όρους Φτέρη με την ψηλότερη κορφή του τον Καλόγερο, στην οροσειρά των Δυτικών Αγράφων. Στους πρόποδες τού λόφου και τής Φτέρης βρίσκεται το μεγάλο ρέμα Γρανιτσιώτης, που εκβάλλει στον Αχελώο. Η θέα από το χωριο είναι εκπληκτική, ανατολικά προς την οροσειρά, νότια προς τις απολήξεις της προς τη λίμνη των Κρεμαστών και πέρα απ’ αυτή και δυτικά προς τον Αχελώο και προς την οροσειρά τού Βάλτου. Για την ονομασία του βουνού Καλόγερος υπάρχει και ο σχετικός μύθος. Κάποτε έφτασε στο χωριό ένας καλόγερος και δήλωσε αποφασισμένος να περάσει το χειμώνα στο βουνό. Οι Γρανιτσιώτες προσπάθησαν να τον μεταπείσουν, αλλά εκείνος ήταν αποφασισμένος και αναχώρησε για τις πλαγιές του βουνού. Την άνοιξη ο καλόγερος δεν εμφανίστηκε και οι χωρικοί, αναζητώντας τον, τονβρήκαν νεκρό. Από τότε, το βουνό ονομάστηκε Καλόγερος.
Ιστορικά Στοιχεία
Ο χρόνος ίδρυσης της Γρανίτσας και η προέλευση της ονομασίας της δεν είναι γνωστά. Ο αείμνηστος Πάνος Βασιλείου αναφέρει ότι η Γρανίτσα κτίστηκε στα Βυζαντινά χρόνια από κάποιον με το επώνυμο Γρανίτσας, επώνυμο από τα βασικά του χωριού έως σήμερα.
Στις αρχές του 20ου αιώνα συνέβησαν δύο σπουδαία γεγονότα. Μια πρωτοφανής πλημμύρα το 1910 και ένας μεγάλος σεισμός το 1917. Η πλημμύρα προήλθε από πολυήμερη συνεχόμενη μεγάλη βροχόπτωση η οποία είχε σαν αποτέλεσμα την κατάρρευση της βορειοδυτικήςπλευράς του Καλόγερου, προς την περιοχή Μπαλτενήσι και η οποία στο διάβα της παρέσυρε τα πάντα. Έτσι η κοίτη του ποταμού πλημμύρισε και η ορμή του νερού κατέφαγε τα κτήματα που βρίσκονταν δεξιά και αριστερά της. Ήταν πράγματι ένα μεγάλο πλήγμα για τη γεωργική παραγωγή του χωριού, η οποία μειώθηκε αισθητά. Το δεύτερο γεγονός, μικρότερο στη σημασία του ήταν ο σεισμός του 1917. Γκρέμισε ή κατέστησε ετοιμόρροπα πολλά σπίτια, που χρειάστηκαν ανοικοδόμηση ή επισκευή. Το χωριό επηρεάστηκε και από το σεισμό τού 1963, που έπληξε όλη την Ευρυτανία.
Μέχρι τη δεκαετία του 1960 το χωριό αποτελούνταν από τρείς κύριους συνοικισμούς. Το κυρίως χωριό με 275 κατοίκους, την Κάτω Ποταμιά με 340 κατοίκους και την άνω Ποταμιά με 273 κατοίκους. Σήμερα ο οικισμός της Άνω Ποταμιάς έχει εντελώς ερημωθεί. Οι κάτοικοί της έχουν μεταφερθεί στο χωριό. Η Κάτω Ποταμιά έχει λίγους κατοίκους, διαθέτει νερόμυλο που ανακαινίστηκε και λειτουργεί, διατηρεί δύο παραδοσιακά καφενεία κοντά στο νερόμυλο και μετά τις τελευταίες παρεμβάσεις εμφανίζει ζωηρό τουριστικό ενδιαφέρον.
Επί τουρκοκρατίας, στη Γρανίτσα υπήρχαν 17 εκκλησίες και το μοναστήρι της Παναγίας με 13 κελιά, τα οποία μετά το 1895 κατέρρευσαν . Στη θέση του σήμερα βρίσκεται ο Ι.Ν. του Προφήτη Ηλία.
Κατά τον ιερό απελευθερωτικό αγώνα του 1821, ιδιαίτερα διακρίθηκαν οι αδελφοί Νικόλαος και Βασίλειος Γρανίτσας του Ανδρέα και ο Ιωάννης Μηλιάς.
Η Γρανίτσα, με το σχέδιο και νόμο Καποδίστρια ήταν πρωτεύουσα του δήμου Απεραντίων. Με το νόμο Καλλικράτη, οι πρώην δήμοι Αγράφων, Απεραντίων, Ασπροποτάμου, Βίνιανης συνενώθηκαν στο νέο Δήμο Αγράφων, του οποίου ως πρωτεύουσα ορίσθηκε το Κερασοχώρι.
Τοέδαφος της Γρανίτσας είναι ορεινό και γι’ αυτό οι κάτοικοί της ασχολούνταν με την αγροκτηνοτροφία. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 παράγονταν 12000 κιλά καλαμπόκι, 5000 κιλά σιτάρι και πολλά κτηνοτροφικά προϊόντα από τα 3000 περίπου αιγοπρόβατα.
Σημαντικές προσωπικότητες
Το χωριό μας ανέδειξε πολλούς και σπουδαίους ανθρώπους. Κυριότεροι είναι οι λογοτέχνες Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Στέφανος Γρανίτσας, Δημοσθένης Γούλας, Μιχάλης Σταφυλάς, Παντελής Αναστασιάδης, Μιχάλης Αναστασιάδης και Όλγα Α. Πλαστήρα, οι λαϊκοί ζωγράφοι Χρήστος Καγκαράς και Λευτέρης Θεοδώρου, οι γιατροί Λεωνίδας Μανωλίδης, Ξενοφώντας Οικονόμου, Παντελής Μανωλίδης, Φώντας Οικονόμου, Γιάννης Γκούρας. Ακόμα, ο υφηγητής Πανεπ. Αθηνών Ανδρέας Γρανίτσας, ο στρατηγός Ιωάννης Κωνσταντίνου, ο συνταγματάρχης χωροφυλακής Δημήτριος Γιαννόπουλος, ο εισαγγελέας Εφετών Νικόλαος Γρανίτσας, ο δημοσιογράφος Σπύρος Γρανίτσας, ο δικηγόρος Αλέξανδρος Οικονόμου, ο ειρηνοδίκης Ανδρέας Γρανίτσας, ο δάσκαλος Ανδρέας Πλαστήρας, ο αστυνομικοί Παντελής Τόλης και Νικόλαος Καγκαράς, και ο ηθοποιός Δημήτρης Κωνσταντίνου.
Υποδομή
Η σημερινή εικόνα της Γρανίτσας είναι εντελώς διαφορετική. Σήμερα στο χωριό εδρεύουν Γυμνάσιο, Λύκειο, Ιατρείο, ΕΛΤΑ, πλήρες Νηπιαγωγείο και δημοτικό Σχολείο. Ακόμα λειτουργεί Πολιτιστικό Κέντρο, με την ευθύνη της Αδελφότητας Γρανιτσιωτών, καθώς και πολλά καταστήματα όπως, ψιλικών, εστιατορίων, 1 μπάρ, 1 σούπερ μάρκετ, 3 παραδοσιακά καφενεία, 1 κρεοπωλείο και 2 ξενοδοχεία. Ακόμα, στην Πλατεία και στους γύρω χώρους υπάρχουν οι ανδριάντες των Ζαχαρία Παπαντωνίου, Στέφανου Γρανίτσα, Δημοσθένη Γούλα και Ιωάννη Κωνσταντίνου.
Σήμερα λοιπόν, η Γρανίτσα, αν και απομακρυσμένη από τα κέντρα λήψης αποφάσεων, παραμένει ένα κεφαλοχώρι που διαθέτει όλες σχεδόν τις απαραίτητες υπηρεσίες και υποδομές και μπορεί να ικανοποιήσει άνετα τον κάθε επισκέπτη της.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Τ.Κ. Γρανίτσας, επικοινωνήστε με τον Πρόεδρο της Τ.Κ. κ Θωμά Σκόνδρα – τηλ: 6986171645